Prokrastynacja – czym jest i jak ją pokonać?

Niech pierwszy rzuci kamieniem ten, komu nie zdarzyło się wykonać ważnego raportu, o którym wiedział od tygodnia, na chwilę przed oddaniem lub uczyć się noc przed ważnym egzaminem zapowiedzianym miesiąc wcześniej. Prokrastynacja jest powszechnie znanym problemem. Dawniej nazywana po prostu lenistwem, okazuje się jednak bardziej skomplikowanym zjawiskiem psychicznym. Tkwienie w zachowaniach prokrascynacyjnych nie zwiastuje nic dobrego i często prowadzi do nieustannego przekładania wykonywania obowiązków.

Czym jest prokrastynacja?

Termin prokrastynacja wywodzi się z łacińskiego procrastinatus, w którym „pro” oznacza naprzód, a „crastinus” określa jutro. Jest to działanie polegające na odkładaniu i opóźnianiu czegoś w czasie, pomimo świadomości negatywnych konsekwencji. Zjawisko to nie jest jednak jednoznaczne z lenistwem. W przypadku prokrastynacji sami decydujemy, że zajmiemy się czymś innym niż powinniśmy. Lenistwo zaś objawia się apatią, bezczynnością i niechęcią do działania. Osoby cierpiące na prokrastynację często mają wysokie cele i plany, ale niestety nie są w stanie zabrać się do ich realizacji i stale odwlekają je w czasie. Najgorzej czują się również przy realizacji zadań, które nie mają określonego deadline’u.

Przyczyny prokrastynacji

Prokrastynacja ma podłoże psychologiczne. Nałogowe przekładanie obowiązków może wynikać na przykład z tego, że rodzice stawiali przed nami zbyt wysokie wymagania w dzieciństwie, a my czuliśmy się przez to niedocenieni, a nawet niepotrzebni. Lęk przed dużą odpowiedzialnością, nawet ten głęboko ukryty, może być właśnie czynnikiem odpowiedzialnym za prokrastynację. 

Prokrastynacja często pojawia się w procesie wykonania zadań z bardzo długim terminem ważności. Nie bez powodu nazywana jest również ‘’syndromem studenckim’’. Przykładem prokrastynacji, który przeszedł już do pop kultury jest właśnie pisanie pracy dyplomowej na studiach. Termin obrony wydaje się studentowi odległy, dlatego może odłożyć działania na później. Niestety, im bliżej terminu, tym większa świadomośc, że dobra praca dyplomowa wymaga zdecydowanie więcej czasu i w konsekwencji ta przygotowana na szybko może okazać się byle jaka. 

Sposoby walki z prokrastynacją 

Sposobów na walkę z prokrastynacją jest wiele i trzeba od czegoś zacząć, chociażby od małych kroków w zmianie swojego zachowania. Poniżej przedstawiliśmy 6 prostych sposobów na walkę z prokrastynacją. 

#przygotowanie listy rzeczy do zrobienia – dzięki takiemu wytyczaniu celów wiemy, co mamy zrobić i nie tracimy czasu na domysły. Dodatkową motywacją jest dla nas skreślanie wykonanych zadań.

#publiczne zobowiązanie – przekazanie informacji o planowanych działaniach znajomym, rodzinie lub współpracownikom. Wypowiedzenie na głos swoich planów w obecności innych ludzi zwiększa prawdopodobieństwo wykonania zadania. Wiąże się to ze znacznie większym poziomem motywacji – nie chcielibyśmy przecież czuć przy znajomych wstydu z racji niewypełnionych deklaracji. 

#zacznij od najtrudniejszego zadania – zdecydowanie warto stawić czoła w pierwszej kolejności najtrudniejszym zadaniom. Kiedy na samym początku zdecydujemy się wykonać najcięższe w naszej ocenie zadanie, wszystkie pozostałe rzeczy do zrobienia będą wydawały nam się proste. 

#nagradzanie – lubimy być doceniani i nagradzani za ukończone zadanie. Nagroda za realizację zadania może służyć jako zachęta do efektywniejszej pracy i mobilizować nas do ukończania zadań w terminie. Taką nagrodą może być posiłek w naszej ulubionej restauracji lub obejrzenie odcinka serialu. Jako nagrodę możemy traktować wszystko, co sprawi, że z zapałem przystąpimy do pracy i nada nam rozpędu do działania.

#’’co masz zrobić jutro, zrób dzisiaj’’ – chcąc zapobiec prokrastynacji warto przyspieszyć realizację zamierzonych celów, czy działać zgodnie z zasadą ‘’Co planujesz zrobić jutro, zrób dzisiaj’’.Wyćwiczenie tego nawyku pozwoli uniknąć ponownie pułapki prokrastynacji. 

#ograniczanie zakłóceń – jest to oczywiście trudne w czasach elektroniki, gdy co chwilę dzwoni nam telefon, a internet wciąga coraz bardziej. W otoczeniu tak wielu możliwości łatwo ulegamy pokusie odwlekania. Problemy z koncentracją uniemożliwiają nam efektywną pracę, więc warto rozważyć zastosowanie suplementów, które skupiają naszą uwagę i przyczynią się do zmniejszenia zmęczenia i znużenia. Warto jest przygotować sobie do pracy również przyjazne środowisko, które pomoże nam się skoncentrować bez zbędnych rozpraszaczy.

Podsumowanie

Do walki z prokrastynacją nie należy podchodzić w sposób perfekcyjny. Nie od razu i nie zawsze uda nam się wdrożyć taki czy inny dobry nawyk, ale warto próbować. Nie warto wpędzać się w poczucie winy, ponieważ to tylko i wyłącznie nasila to zachowanie polegające na odwlekaniu zadań. O wiele lepiej jest się zrelaksować, wyspać i rozpocząć nowy dzień z nastawieniem, że tym razem wszystko się uda i będzie dobrze.