Asertywność – jak stawiać granicę, nie raniąc przy tym innych

Asertywność to zdolność do wyrażania i obrony własnego zdania, postaw oraz sztuka stawiania granic, przy nienaruszaniu społecznych norm i granic innych osób. Jest to jedna z tzw. umiejętności miękkich oraz cecha nabyta, dzięki czemu na całe szczęście możemy się jej nauczyć i nad nią pracować. 

Termin ,,asertywność’’ stał się niezwykle modny, chociaż często kojarzy się dość pejoratywnie. Zazwyczaj głośne wyrażanie swojego zdania bywa mylone na przykład z poczuciem wyższości. Często ciężko jest odróżnić asertywność od wyniosłości – niektórzy jednak potrafią stawiać granice tak umiejętnie, że dbając o swoje uczucia, nie ranią jednocześnie innych ludzi.

Co daje nam bycie asertywnym?

Asertywność służy przede wszystkim poprawie relacji międzyludzkich – pozwala pozostać sobą w sposób akceptowalny dla wszystkich uczestników konwersacji, w której aktualnie bierzemy udział. Asertywność pozwala nam na umiejętne przedstawienie swojego zdania, racji, opinii dotyczących innych osób, przy zachowaniu szacunku wobec uczuć i pragnień drugiego człowieka.

Wyrażanie własnej opinii i asertywne zachowania zwiększają naszą pewność siebie oraz szacunek zarówno ze strony innych, jak i do siebie samych. Mają także wpływ na nasze samopoczucie z uwagi na to, że funkcjonujemy zgodnie z własnymi przekonaniami i możliwościami. 

Co składa się na asertywną komunikację? 

Miarą asertywności jest to, czy potrafimy jasno wytyczyć granice komunikacyjne i przedstawić swoje racje w sposób niepozostawiający wątpliwości. To, czy możemy uważać się za osoby asertywne, zależy przede wszystkim od tego, jak postrzegają nas nasi rozmówcy i w jaki sposób reagują na nasze komunikaty.

Asertywna postawa składa się z wielu czynników. Spośród nich należy wymienić pięć najważniejszych: 

• wzbudzenie zaufania – otworzenie się przed rozmówcą (możemy wspomnieć np. o naszych zainteresowaniach, czy o tym, co robiliśmy w ostatni weekend)
• zachowanie – musi świadczyć o pewności siebie i jednocześnie być pozytywne i sympatyczne
• wzrok – umiejętność patrzenia rozmówcy prosto w oczy
• głos – wyraźne i głośne wysławianie się
• uścisk dłoni – konkretny, zdecydowany, ale nie przesadzony

Jak budować asertywną postawę?

Tylko nieliczni mają wrodzoną i ukształtowaną postawę asertywną. Jednak każdy z nas może ją wypracować. 

Zacznij więc od prostych kroków:

• jasno przekazuj swoje uczucia i myśli – jasno sygnalizuj, gdy coś nie jest dla ciebie komfortowe lub nie masz ochoty czegoś robić, nawet gdy czujesz nacisk rozmówcy

• sprzeciwiaj się podstawom, które są dla ciebie szkodliwe lub niekomfortowe, budzą w Tobie lęk, gniew lub strach  – informuj rozmówcę, aby zmienił swoją postawę, bo jest dla Ciebie krzywdząca

• przygotuj się do przedstawienia argumentacji – przedstaw argumenty, dlaczego dana osoba ma zmienić swoje postępowanie i jakie konsekwencje mogą jej grozić w przypadku, gdy będzie działała dalej w taki sam sposób (chodzi tu o uzmysłowienie rozmówcy, jakie mogą być skutki dalszego funkcjonowania w ten sposób)

• konsekwentne stosowanie się do swoich słów – w przypadku, gdy podczas rozmowy świadomie zgodziłeś/aś się na coś ostatni raz, potrzymaj to stanowisko przy kolejnej próbie 

Powyższe przykłady to jasne sprzeciwianie się i stawianie granic, które pomogą Ci w wykształceniu asertywnej postawy. Dodatkowo – warto jest także wdrożyć:

• sztukę, jaką jest docenianie siebie, poprawa samooceny i celebrowanie własnych (nawet najmniejszych) osiągnięć 

• akceptację popełnianych przez nas błędów – należy traktować je jako okazje do nauki, a nie jako porażki 

• naukę przyjmowania komplementów oraz pochwał – nie umniejszając swoim zasługom

Brak asertywności to powszechny kłopot. Postawa asertywna jest konieczna w życiu zawodowym i bardzo pomaga również w codziennym funkcjonowaniu. Jest idealnym sposobem na zapewnienie sobie szacunku, zbudowanie zdrowej pewności siebie i utrzymanie życia w tzw. ‘’work-life-balance’’. Asertywność ma bezpośredni związek z poczuciem własnej wartości, daje również możliwość łatwiejszej komunikacji z innymi. Ci, którzy nie otrzymali tego ‘’szczęśliwego genu’’, mogą spokojnie się jej nauczyć. Wystarczy nad sobą popracować.