Inteligencja emocjonalna – Czym jest i jak ją rozwinąć?
Inteligencja emocjonalna ma kluczowy wpływ na nasze życie osobiste oraz zawodowe. Pozwala zyskiwać przychylność innych ludzi, łagodzić konflikty, motywować innych do działania oraz sprawnie pomaga — na przykład w kierowaniu zespołem, lub pomocy w sytuacjach stresowych. Koncepcja pojawiła się w latach 90-tych, jako część dyskursu akademickiego i bardzo szybko stała się popularnym elementem psychologii, w tym także psychologii biznesu.
Czym jest inteligencja emocjonalna?
Inteligencja emocjonalna, w skrócie El (ang. emotional intelligence) lub EQ (ang. emotional quotient) odpowiada za umiejętność rozumienia emocji, a także radzenia sobie z nimi — zarówno swoimi, jak i tymi przeżywanym przez innych ludzi. To również zdolność do zachowania spokoju w sytuacjach stresowych, zdolność do współczucia oraz umiejętność zrozumienia, w jaki sposób nasze zachowanie może wpływać na otaczający nas świat.
Tak, jak nasze IQ odpowiada za reprezentowanie zdolności poznawczych, tak inteligencja emocjonalna opiera się głównie na zachowaniach. Nasze umysły stanowią swego rodzaju systemy i to ważne, aby traktować je właśnie w taki sposób. Jako ludzie mamy zdolność do zarządzania różnymi układami, a także do ulepszania i dopasowywania ich, by działały jak najlepiej. W taki sposób powinniśmy odnosić się również do naszego samopoczucie emocjonalnego. Możemy być zatem bardzo dobrze dobrze wykwalifikowani i zdolni do osiągania sukcesów, ale brak umiejętności komunikowania się z innymi ludźmi i kontrolowania swoich emocji może negatywnie wpłynąć na nasze życie prywatne i zawodowe.
Jak podnieść inteligencję emocjonalną?
Podczas przeprowadzanych nad inteligencją emocjonalną badań, jeden z naukowców wpisujących się w nurt behawioryzmu — Daniel Goleman — przedstawił pięć podstawowych umiejętności, które należy rozwinąć, by podnieść swoje EQ:
- Samoświadomość
Aby zrozumieć emocje, które towarzyszą innym osobom, musimy również zacząć rozumieć i rozpoznawać własne, by w konsekwencji — nabrać samoświadomości w stosunku do naszych zachowań i sposobu myślenia. Chodzi o uzmysłowienie sobie, jak postrzegają i w jaki sposób reagują na nas inni oraz jak nasze czyny wpływają na otoczenie. Ważnym elementem jest znajomość swoich mocnych i słabych stron oraz realna ocena własnych możliwości. Należy wykształcić w sobie umiejętność bezstronnego oceniania i dostrzegania tego, jak jesteśmy widziani oraz zrozumienie, dlaczego nasz obraz jest właśnie taki.
- Samoregulacja
Kiedy już nabierzemy samoświadomości, nauczymy się rozpoznawać i rozróżniać emocje, możemy odpowiednio nimi zarządzać. Kiedy emocje biorą nad nami górę i pozwalamy im nami sterować, często nie osiągamy na przykład najwyższego poziomu naszej produktywności. Samoregulacja w dużym skrócie oznacza odporność na czynniki zewnętrzne, które rozpraszają.
- Motywacja
Nasza motywacja powinna być wywołana pasją i poczuciem osobistej satysfakcji. Bardzo często dochodzi do sytuacji, kiedy największą motywacją są dla nas bardziej przyziemne czynniki — pieniądze, prestiż, reputacja itp. W przypadku, gdy są to jedyne elementy, dla których podejmujemy daną czynność lub pracę, możemy nigdy nie odczuć prawdziwej satysfakcji związanej z życiem zawodowym. Powinniśmy podejmować się zadań po to, aby osiągnąć coś więcej dla nas samych i rozwinąć swoją inteligencję emocjonalną.
- Empatia
Empatia jest kluczem do zarządzania konfliktami. Inteligencja emocjonalna pomaga zrozumieć nam siebie i odczytywać nasze emocje oraz emocje innych osób. Musimy słuchać naszych rozmówców, pozwalać im wyrażać ich opinie i starać się jak najwięcej wynieść z prowadzonych dialogów. Umiejętność przyznania się do błędu, uczenia się z nich i rozumienia różnych perspektyw świadczy o wysokim wskaźniku inteligencji emocjonalnej. Nie musimy zgadzać się ze wszystkim, co robią i mówią inni, ale musimy próbować rozumieć emocje innych osób, aby sobie z nimi poradzić.
- Umiejętności społeczne
Inteligencja społeczna to nie tylko uprzejmość i obycie w relacjach z drugą osobą. To zaangażowanie, zainteresowanie, uczciwość, pewność osób, z którymi rozmawiamy o tym, że czują się przez nas słuchane. Nie dopuszczajmy do sytuacji, w której stajemy się biernymi słuchaczami. Starajmy się sygnalizować za pomocą postawy i gestów podczas konwersacji (utrzymywanie kontaktu wzrokowego, zaangażowanie w rozmowę), że jesteśmy zainteresowani tym, co nasz rozmówca ma nam do przekazania.
Podsumowanie
Rozwijanie kompetencji emocjonalnej wymaga od nas wyjścia ze strefy komfortu, zmierzenia się z własnymi obawami oraz ograniczeniami. Warto jest jednak nad tym pracować. Osoby o wysokim wskaźniku inteligencji emocjonalnej, świadome społecznie, działają na innych jak magnes — i analogicznie, osoby o niskiej inteligencji emocjonalnej odpychają i zniechęcają innych do swojej osoby. Rozwój tejże kompetencji jest niezwykle pomocny zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym.
