Sześć Myślowych Kapeluszy Edwarda de Bono – jak mogą pomóc przy podejmowaniu decyzji

Czy zastanawialiście się kiedyś co wpływa na podejmowane przez Was decyzje pojawiające się przy problemach czy pomysłach? I czy zauważyliście, że Wasz styl osobowości może mieć przy tym jakieś znaczenie? Według mnie w pewnym stopniu tak. Zawzięty optymista może zapominać o potencjalnych wadach. Z kolei pesymiści i bardziej ostrożne osoby zamykają się czasami na inne możliwości i szersze spojrzenie. Zatem – czy jest w tym jakiś złoty środek? Tak! Metoda 6 Myślowych Kapeluszy Edwarda de Bono.

Co to są właściwie te kapelusze?

Zacznijmy od początku. Metoda sześciu kapeluszy myślowych została opracowana przez dr Edwarda de Bono, twórcę myślenia lateralnego. 

“Myślenie lateralne (lateral thinking) inaczej „myślenie w bok” to termin wprowadzony w roku 1967 przez Edwarda de Bono i oznaczający nowe, kreatywne i niestandardowe spojrzenie na sytuację, dostrzeżenie nowych możliwości, przeformułowanie problemu dające szansę rozwiązania go nowymi metodami” 

I na tym opiera się też idea sześciu kapeluszy. Jej celem jest dążenie do wprowadzenia porządku w procesie myślenia, spojrzenia na pomysły i problemy z różnych perspektyw. Nazwa bierze się od sześciu metaforycznych kapeluszy. Każdy z nich ma inny kolor, który obrazuje poszczególne strony różnych sytuacji, problemu, który analizujemy. Metoda jest uniwersalna. Możemy stosować ją zarówno w życiu prywatnym jak i zawodowym, do działań indywidualnych i grupowych. 

Wystarczy, że najpierw wybierzemy problem, który chcemy rozwiązać, bądź pomysł, który chcemy przeanalizować. A następnie założymy (dosłownie lub tylko w wyobraźni :)) kapelusz w określonym kolorze, aby spojrzeć na problem z konkretnej perspektywy. Na jakie kolory i sposoby myślenia dzielimy kapelusze, przeczytacie w kolejnym akapicie. 

Symbolika kolorów kapeluszy

biały kapelusz – fakty 

Myślenie spod białego kapelusza symbolizuje obiektywne, oparte na faktach, logiczne podejście do analizowanej sprawy. Skupiamy się tu na dostępnych danych, liczbach, informacjach. Staramy się być mocno skrupulatni, na bok odstawiamy luźne interpretacje.

czerwony kapelusz – uczucia

Patrzenie na problemy w czerwonym kapeluszu wiąże się z emocjami, intuicją, przeczuciem, gustem, wrażeniami, a nawet niekiedy z nieracjonalnym myśleniem. W przeciwieństwie do koloru białego, tu nasze spojrzenie jest zdecydowanie bardziej subiektywnie. I powinno być to akceptowalne dla każdego, nie wymaga tłumaczenia się. To jest ten kapelusz, w którym śmiało uwalniamy swoje emocje.

żółty kapelusz – optymizm

Założenie żółtego kapelusza to przyjęcie pozytywnej postawy. Nasza perspektywa patrzenia w nim na problem/pomysł powinna być jak najbardziej optymistyczna. Staramy się szukać zalet, korzyści decyzji, które podejmujemy. Żółte myślenie to ciekawość, przyjemność i poszukiwanie radości. Jest przepełnione wiarą w sukces i powodzenie. 

czarny kapelusz – pesymizm

Jak łatwo się domyśleć, to przeciwieństwo żółtego kapelusza. Ten punkt widzenia zakłada przyjęcie postawy logicznego pesymisty. Staramy się w nim krytycznie ocenić analizowany problem/pomysł, wykazać wszystkie możliwe wady, mankamenty, niedociągnięcia, braki i zagrożenia. Pomoże nam to przewidzieć negatywne konsekwencje naszej decyzji.

zielony kapelusz – możliwości

Myślenie spod zielonego kapelusza to chyba najbardziej kreatywny moment metody de Bono. Przybierając tę postawę staramy się szukać jak najwięcej nowych rozwiązań analizowanych sytuacji, pomysłów na rozwiązanie problemów. Nie trzymamy się tu sztywnych reguł, wzorców. Staramy się wychodzić poza szablony.  

Bierzemy pod uwagę fakt, że każdy pomysł może okazać się kluczem do sukcesu. 

niebieski kapelusz – analiza procesu

Niebieski kapelusz symbolizuje organizację. Osoba ubierająca go przyjmuje postawę chłodnego bezstronnego obserwatora. Stara się ocenić całościowo sytuację, uporządkować to, co udało się do tej pory zrobić i określić priorytety, które będą wyznaczać dalszą drogę do celu. 

Podsumowanie

Myślenie schematami bywa męczące. Dlatego warto czasem zastosować bardziej kreatywne podejście. A tu zdecydowanie sprawdzi się sześć kapeluszy myślowych Edwarda De Bono. Kolorowe kapelusze, co prawda są tylko metaforą dla różnych stanów umysłu, ale pomagają myśleć głębiej i spojrzeć na analizowaną sytuację lub problem z różnych perspektyw. Zmieniając kapelusze, zmieniamy swoje nastawienie oraz sposób myślenia i mówienia o danym problemie. A przy tym trenujemy nasz obiektywizm. Co warto też zaznaczyć, stosowanie tej metody doskonali pewne kompetencje, chociażby umiejętność analizy i znajdowania nietuzinkowych sposobów na rozwiązywanie problemów i konfliktów. Próbujcie!